بررسی انواع خاک در ساختمان سازی
اکثر افراد گمان می‌کنند که کیفیت بالای مصالح ساختمانی و فرایند استاندارد ساخت، تنها عوامل موثر در دوام و ایمنی یک سازه محسوب می‌شوند. اما در کنار این عوامل مهم و موثر، یکی از مواردی که اغلب نادیده گرفته می‌شود نوع خاک است. رفتار و نوع خاک محل پروژه، روی پایه سازه و نحوه ساختمان‌سازی موثر است؛ چرا که عناصر تشکیل دهنده خاک، خواص متفاوتی داشته و در مقابل عوامل مخربی چون آب، ضربه و هوا تاثیرات متفاوتی دارند. به همین دلیل در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی انواع خاک در ساختمان سازی بپردازیم.
هر سازه‌ای در هر اندازه‌ای، نیرو و سنگینی وزن خود را به خاک زیرین (پایه) خود منتقل می‌کند. پس لازم است که قبل از شروع هر اقدامی برای ساخت یک بنا، ابتدا باید وضعیت خاک محل احداث پروژه را بررسی کنیم. این بررسی‌ها شامل تعیین تیپ خاک، آزمایش دانه‌بندی خاک، مقاومت برشی، میزان تحمل بار و چگالی خاک و…تست‌های دیگر است. انجام آزمایش خاک ساختمان چهار مرحله اصلی دارد؛ در مرحله اول نمونه‌گیری از خاک در حضور مهندسین پروژه و به وسیله تجهیزات حفاری انجام می‌شود. در مرحله دوم، نمونه‌ها به آزمایشگاه مکانیک خاک ارسال شده و در مرحله سوم متخصصین ژئو تکنیک، مطالعات و بررسی‌های فنی را روی نمونه‌ها انجام می‌دهند. در نهایت نیز بعد از تایید نمونه‌ها، نوبت به انجام مراحل اداری و اخذ تاییدیه نظام مهندسی و شهرداری است.
هدف نهایی بسیاری از پیمانکاران برای تست خاک ساختمان، اخذ مجوز نظام مهندسی و شهرداری است. اما باید بدانید که این پروسه به غیر از گرفتن مجوز، فواید و مزایای دیگری هم دارد. تعیین نوع و تیپ خاک می‌تواند در طراحی سازه، نوع مصالح مورد استفاده و افزایش ایمنی ساختمان تاثیر بگذارد. در ادامه مقاله شما را با انواع خاک در ساختمان سازی آشنا خواهیم کرد.
خاک و زمین‌های رسی هنگامی که خشک و عاری از رطوبت هستند، مقاومت قابل قبولی دارند. اما زمانیکه آب در ذرات ریز خاک رس نفوذ کرده و ذخیره می‌شود، مقاومت خاک از بین رفته و به راحتی فرومی‌پاشد. به عبارتی خاک رس در اثر جذب رطوبت، منبسط شده و با خشک شدن به شدت منقبض می‌شود. طوری که در هنگام خشک شدن، ترک‌ها و شکستگی‌های عمیقی روی آن‌ها می‌افتد. این تغییرات، فشار شدیدی به پی ساختمان وارد کرده و باعث حرکت آن می‌شود. در نتیجه احتمال فروپاشی پی ساختمان در صورت مرطوب شدن، خاک رس را به یک خاک ضعیف برای ساختمان‌سازی تبدیل می‌کند.
پیشنهاد مطالعه: راهنمای خرید انواع مصالح ساختمانی
زمین دج از خاک رس، ماسه و شن‌های ریز و درشت تشکیل شده است. عناصر تشکیل‌دهنده زمین دج در ابعاد و اندازه‌های گوناگونی هستند؛ به عبارتی دانه‌های ریز، فضای خالی بین دانه‌های درشت را پر کرده و موجب تراکم و فشرده شدن زمین شده‌اند. مقاومت فشاری زمین دج از 5 تا 30 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع متغیر بوده و رنگ آن می‌تواند زرد، قرمز یا سیاه باشد. پی کنی روی این زمین با سختی زیاد و تجهیزات پیشرفته انجام می‌شود، چرا که دانه‌های آن به خوبی به یکدیگر چسبیده‌اند.
زمین‌های ماسه‌ای بدون خاک رس در حدود 1 تا 1/2 کیلوگرم بر هر سانتی‌متر مربع بار تحمل می‌کنند و میزان تحمل بار در آن‌ها به اندازه وزن ساختمان یک طبقه است. اجرای پروژه در این زمین‌ها به شرط پی سازی عمیق و گسترده انجام می‌گیرد، البته باید توجه داشت که همین مورد هم به خشک ماندن زمین ماسه‌ای بستگی دارد. چرا که اگر زمین ماسه‌ای مرطوب و خیس باشد، ذرات زمین اصطکاک خود را از دست داده و امکان لغزش و تخریب کامل پایه ساختمان وجود خواهد داشت.
پیشنهاد مطالعه: انواع سقف در سازه های ساختمانی مختلف
این زمین‌ها عموما در دامنه کوهستان‌ها یا در ارتفاعات اراضی شهری وجود داشته و از سنگ ماسه و سنگ آهک تشکیل شده‌اند. به طور معمول زمین‌های سنگی در زیر لایه‌ای سطحی از خاک پنهان شده‌اند. تحقیقات نشان داده که مقاومت متوسط زمین‌های سنگی بیشتر از 40 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع بوده و آن‌ها ظرفیت باربری بالایی دارند. برخلاف خاک رس در اثر برخورد با آب می‌تواند منبسط و جابه‌جا شود، زمین‌های سنگی در برابر آسیب آب مقاوم‌تر و پایدار‌تر هستند. پس می‌توان نتیجه گرفت که ساختمان‌های ساخته شده روی این زمین‌ها، احتمال ترک‌خوردگی و نشست کمتری دارند.
خاک‌های نباتی در زیر پوشش زمین‌های کشاورزی قرار داشته و مقاومت پایین و تراکم‌پذیری بالایی دارند. این خاکها با کوچک‌ترین تغییر و بارگذاری فرونشسته و بسیار نرم و سست هستند. رنگ خاک نباتی کبود یا تیره بوده و می‌توان بقایای گیاهی را در آن مشاهده کرد. ساختمان‌سازی نوین روی خاک‌های نباتی اصولی و ایمن نیست؛ البته می‌توان با اعمال حداکثر تدابیر ایمنی، ساختمان‌هایی بسیار سبک و چوبی روی آن‌ها ساخت.
این محصول برای شما مناسب است: انواع بلوک سبک
این زمین‌ها از سنگ‌های درشت شن، ماسه‌های ریز دانه و خاک رس تشکیل شده‌اند. اگر عناصر سازنده زمین‌های سفت مخلوط، درهم فشرده و متراکم باشند مقاومت فشاری آن‌ها به حدود 5/2 تا 5 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع می‌رسد. این میزان از مقاومت برای ساختمان‌سازی و گودبرداری بسیار مناسب خواهد بود. اما اگر مقدار خاک رس در زمین‌های مخلوط کم باشد، تراکم‌پذیری و در نهایت میزان مقاومت خاک پایین بوده و برای ساختمان‌سازی مناسب نیست.
در این مقاله شما را به طور کلی با انواع خاک در ساختمان سازی آشنا کردیم. با آزمایش نوع خاک و شناخت دقیق آن است که می‌توانید بهترین مصالح ساختمانی را برای سازه انتخاب کنید. شما می‌توانید برای سفارش و خرید انواع مصالح ساختمانی و بلوک سیمانی به سایت محصولات بتنی کندو مراجعه کنید. به شما پیشنهاد می‌کنیم برای دریافت مشاوره رایگان در مورد انتخاب مصالح ساختمانی با شماره تلفن 09027770902 تماس بگیرید. اگر تجربه و سوالی درباره اهمیت نوع خاک در ساخت‌و‌ساز دارید، آن را با ما در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.